Όσκαρ

I

(Oscar). Όνομα βασιλιάδων της Σουηδίας και της Νορβηγίας.

1. Ό. Α’ (Παρίσι 1799 – 1859). Ήταν γιος του Γάλλου στρατηγού Μπερναρντότ. Όταν αργότερα ο πατέρας του έγινε βασιλιάς της Σουηδίας και της Νορβηγίας με το όνομα Κάρολος ΙΔ’ τον ονόμασε δούκα του Σαίντερμανλαντ και, το 1810 τον ανακήρυξε διάδοχο του θρόνου. Σπούδασε στο πανεπιστήμιο της Ουψάλας και έμαθε τόσο καλά τα σουηδικά και τα έθιμα τη Σκανδιναβίας, ώστε πολλές φορές εκτελούσε χρέη διερμηνέα στον βασιλιά πατέρα του. Από το 1838 όμως, οι σχέσεις του με τον πατέρα του ψυχράνθηκαν, εξαιτίας των φιλελεύθερων τάσεών του. Απομακρύνθηκε τότε από όλες τις δημόσιες υπηρεσίες παρά το γεγονός ότι, ταυτόχρονα, κέρδισε τη συμπάθεια του φιλελεύθερου κόμματος, του οποίου είχε γίνει ο ουσιαστικός αρχηγός. Στη διάρκεια της υποχρεωτικής απομάκρυνσης του από τον δημόσιο βίο, αφιερώθηκε σε κοινωνιολογικές και οικονομικές μελέτες και δημοσίευσε τα έργα Υπόμνημα για την αγωγή που πρέπει να δοθεί στον λαό (1839) και Μελέτη για τους ποινικούς νόμους και τις επανορθωτικές φυλακές (1840). Το τελευταίο αυτό μεταφράστηκε σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές γλώσσες και ο συγγραφέας του θεωρήθηκε ως ένας από τους σημαντικότερους ποινικολόγους της εποχής του. Στις αρχές του 1844, επειδή αρρώστησε ο πατέρας του, ανέλαβε την αντιβασιλεία και, μετά τον θάνατο του Κάρολου ΙΔ’ (Μάρτιος 1844), ανέβηκε στον θρόνο. Παραχώρησε τότε ελευθερία στον τύπο, απομάκρυνε από την Αυλή τους υποστηρικτές του πατέρα του και ανέθεσε στο φιλελεύθερο κόμμα να σχηματίσει κυβέρνηση. Τον ίδιο χρόνο συγκάλεσε εθνοσυνέλευση, η οποία ψήφισε σημαντικές μεταρρυθμίσεις με φιλελεύθερο πάντοτε πνεύμα. Από το 1848 όμως και έπειτα, εξαιτίας των κινημάτων που είχαν γίνει σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, μετρίασε τις φιλελεύθερες παροχές και αρνήθηκε να παραχωρήσει ουσιαστικότερες μεταρρυθμίσεις. Αρνήθηκε επίσης να δεχτεί τον χωρισμό της Νορβηγίας από τη Σουηδία, πράγμα που ζητούσαν επίμονα οι Νορβηγοί. Κατά τον Δανογερμανικό πόλεμο του 1848 υποστήριξε τη Δανία και το 1849 μεσολάβησε για τη σύναψη ειρήνης. Το 1857, εξαιτίας κάποιας άγνωστης αρρώστιάς του, παραχώρησε την αρχή στον γιο του Κάρολο IE’. Ο Ό. εκτός από συγγραφέας, είχε διακριθεί και ως μουσικός και έχει συνθέσει πολλά μελοδράματα, συμφωνίες, εμβατήρια κ.ά.

2. Ό. Β’ (1829 – 1907). Τρίτος γιος του προηγούμενου. Ανέβηκε στον θρόνο το 1872 και διετέλεσε βασιλιάς μόνο της Σουηδίας από το 1905 έως το 1907. Του άρεσαν από μικρός τα ταξίδια και σε ηλικία 10 ετών κατατάχτηκε στο ναυτικό και υπηρέτησε στη φρεγάτα «Ευγενία». Αργότερα σπούδασε φιλολογία στο πανεπιστήμιο της Ουψάλας, και μετά πήγε στο Λονδίνο, στο Παρίσι και στην Ισπανία όπου ασχολήθηκε ταυτόχρονα με φιλοσοφικές και επιστημονικές μελέτες. Μετά την άνοδο του αδελφού του Κάρολου IE’ στον θρόνο αφιέρωσε τη δραστηριότητα του στην αναδιοργάνωση των στρατιωτικών σχολών, στη βελτίωση του στόλου, στη δημοσίευση των αρχείων της στρατιωτικής ιστορίας και στην συγκέντρωση καλλιτεχνικών συλλόγων. Το 1862 πήγε πάλι στο Λονδίνο και το 1867 στο Παρίσι. Το 1872, ωστόσο, έγινε βασιλιάς. Διευθέτησε τότε πολλά σημαντικά εσωτερικά ζητήματα, όπως τη φορολογική μεταρρύθμιση την αναδιοργάνωση του στρατού την καθιέρωση καθολικής ψηφοφορίας, την αναθεώρηση των δασμολογίων κ.ά. Σημαντική είναι η συμβολή του στην προσπάθεια ανάπτυξης των πλουτοπαραγωγικών πόρων της χώρας. Όταν οι Νορβηγοί αξίωσαν και πάλι την απόλυτη πολιτική αυτοτέλεια τους και την απόσπαση της Νορβηγίας από τη Σουηδία, ο βασιλιάς δέχτηκε το αίτημά τους και κατόρθωσε με τη διπλωματικότητα του και την επιβολή του, να αποφύγει τον πόλεμο, που ζητούσε μια μερίδα Σουηδών. Εξαιτίας της μεγάλης του μόρφωσης και της δικαιοκρισίας του, είχε αποκτήσει μεγάλο κύρος σε όλη την Ευρώπη. Υπήρξε από τους πλέον μορφωμένους βασιλιάδες της εποχής του (από μικρός μιλούσε σχεδόν όλες τις τότε γνωστές ευρωπαϊκές γλώσσες), και μάλιστα ήταν μέλος διάφορων Ακαδημιών, όπως του Βερολίνου και της Πετρούπολης, και επίτιμος διδάκτορας πολλών ευρωπαϊκών πανεπιστημωκών ιδρυμάτων. Φίλος με τον Ερρίκο Ίψεν, ασχολήθηκε και με την ποίηση, την ιστορία, τη μουσική και μετέφρασε πολλά ξένα έργα. Το 1856 δημοσίευσε τα πρώτα του ποιήματα και τις πρώτες ναυτικές του μελέτες. Βραβεύτηκε από τη Σουηδική Ακαδημία για μια ποιητική συλλογή του με θέματα τις ενδοξότερες σελίδες του σουηδικού ναυτικού (1857). Το 1877 δημοσίευσε συλλογή ποιημάτων με τον τίτλο Τριφωνία, και, αργότερα το 1879, νέα ποιητική συλλογή λυρικών στίχων. Από τα ιστορικά του έργα σημαντικότερα είναι η Στρατιωτική ιστορία της Σουηδίας (1861-1867) και ο Κάρολος IB’ (1868). Υπήρξε επίσης δεινός ρήτορας και οι λόγοι του στη Σουηδική Μουσική Ακαδημία θεωρούνται εξαίρετα κείμενα της σουηδικής λογοτεχνίας.

II

Βραβεία που απονέμει κάθε άνοιξη η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών (ιδιωτικό ίδρυμα με περισσότερα από δύο χιλιάδες μέλη, από τον κόσμο του κινηματογράφου, και με σκοπό «την ανύψωση του επίπεδου της κινηματογραφικής παραγωγής») στην καλύτερη κινηματογραφική ταινία, στον καλύτερο σκηνοθέτη, πρωταγωνιστή κλπ. Οι υποψήφιες ταινίες περιορίζονται ύστερα από μια διαδικασία σε πέντε και για τη βράβευση τους ψηφίζουν όλα τα μέλη. Τα πρώτα βραβεία Όσκαρ, ένα μικρό χρυσό άγαλμα, δόθηκαν το 1928 στον Έμιλ Γιάννινγκς και στη Τζάνετ Γκαίυνορ.

Ο θεσμός των βραβείων Ό. θεωρήθηκε πάντα αλληλένδετος με τον θρύλο του Χόλιγουντ, του οποίου και την τύχη ακολουθεί βασικά.

Η απονομή των βραβείων Όσκαρ 2002, έγινε στο Κόντακ Θίατερ, στο Χόλιγουντ.

* * *

ο

ονομασία αμερικανικού πρωτοποριακού τηλεπικοινωνιακού δορυφόρου που τέθηκε σε τροχιά το 1961 για 50 ημέρες.

[ΕΤΥΜΟΛ. Αρκτικόλεξο από το αγγλ. Orbital Satellite Carrying an Αmateur Radio].